Siła kobiet
42
(3/2018)
Siła kobiet

Bez kategorii

Redakcja Wakatu

Siła kobiet

Chodźcie, wkurwy już tu są. I się nie cofną. Zbierałyśmy się do wyjścia od miesięcy, od lat, od wieków. I wyszłyśmy. Wylałyśmy się na ulice wraz z Czarnym Protestem. Protestowałyśmy z parasolkami, w czapkach à la Pussy Riot lub w czerwono-białych uniformach bohaterek Opowieści podręcznej Margaret Atwood. Przerwałyśmy milczenie [...]

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 1.

Do współtworzenia dziewiątego numeru "Sklejki" zaprosiłyśmy artystki, poetki, krytyczki, slamerki i uczestniczki warszawskiego feminarium "Wspólny Pokój". Oto część pierwsza i odpowiedzi na kilka z dziesięciu pytań. W ramach wstępu, inspiracyjnie, lista lektur wzmacniających naszą siłę. 1. Co dla Ciebie osobiście kryje się pod pojęciem “siła kobiet”, jak byś ją zdefiniowała?

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 2.

Oto część druga i odpowiedzi na kolejne dwa z dziesięciu pytań. Siostry i nie-siostry! Silnej lektury! 3. Jak postrzegasz we własnym doświadczeniu więzi i solidarność między kobietami? Czy pojęcie “siostrzeństwa” ma w sobie jeszcze jakąkolwiek moc, czy należy je zastąpić innym pojęciem i relacją? 4. Kobiety szukają swojego miejsca w świecie literackim, ale obierają różne strategie [...]

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 3.

Oto króciutka część trzecia i bardzo przewrotne, siłowe pytanie. 5. Czy – jak głosi napis na okładce “Men’s Health” – siła jest sexy? W jaki sposób jest ona utowarawiana i sprzedawana? Kiedy staje się fetyszem? [...] właściwie każda z nas, mówiąc o “sile kobiet”, ma na myśli coś innego: niezależność, coraz bardziej palącą potrzebę mówienia własnym głosem, umiejętność budowania wspólnoty [...]

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 4.

Oto część czwarta – trudna i konfliktowa. Z niektórymi głosami można się zgodzić, a z innymi pokłócić i wkurzyć – nie ucinałyśmy. Są wkurwy... 6. Co jest twoim zdaniem celem i zadaniem #metoo? Co wzmacnia ten ruch, a co go osłabia? 7. Czy w trakcie wydarzenia literackiego zderzyłaś się z sytuacją przemocy?

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 5.

Oto część piąta i odpowiedzi na ostatnie dwa z dziesięciu pytań: o wolności, niepewności i przyszłości. 9. Ann Snitow w książce “Feminizm niepewności” mówi o swoim zdumieniu, kiedy uświadomiła sobie, że każdej z nas feminizm daje zupełnie coś innego, czasem wręcz sprzecznego. Dla niektórych z nas jest on wolnością DO bycia kobietą (wreszcie możemy być kobietami [...]

Dyskusje

Redakcja Wakatu

ANKIETA! Część 6.

Oto pełny numer "Sklejki" i odpowiedzi na wszystkie z dziesięciu pytań ankiety. Niech żyje różnorodność! Kiedy w redakcji “Wakatu” próbowałyśmy zdefiniować wyjściowy temat numeru, okazało się, że właściwie każda z nas, mówiąc o “sile kobiet”, ma na myśli coś innego: niezależność, coraz bardziej palącą potrzebę mówienia własnym głosem, umiejętność budowania [...]

Szkice krytyczne

Maja Staśko

Wszyscy jesteście współwinni

Jesteś na spotkaniu ze znajomymi. Żartujecie, rozmawiacie. W pewnym momencie kobiety zaczynają opowiadać o molestowaniu, seksistowskich komentarzach i upokarzającym traktowaniu, którego doświadczały. Słuchacie, wspieracie, dzielicie się swoimi przeżyciami. Wiecie, że nie jesteście z tym same. Jesteś teraz na tyle silna, żeby powiedzieć, że doświadczyłaś [...]

filmy

Joanna Bednarek, Wspólny Pokój

Czy nowy materializm wciąż jest nowy?

Nowy materializm jest takim nurtem współczesnej filozofii czy szerzej – teorii, który, można powiedzieć, został bardzo dobrze opracowany marketingowo. Bo nowy materializm to nie są po prostu te filozofie, które mają charakter materialistyczny i są współczesne, tylko to jest [...]

filmy

Aneta Kamińska

Wiersze z „Więzów krwi”

leżakujące podkołdrujące/ kilkunielatki// wiesz jak to się nazywa// (nie mam pojęcia tego w swoim/ myślniku mowniku domowniku/ u nas/ nie istnieje/ słownie ni dosłownie/ tylko mój brat/ coś/ tam/ ma)// cipka// (pierwsze słyszę peszy mnie odkrycie

filmy

Aleksandra Grzemska, Agnieszka Mrozik, Wspólny Pokój

Polityki relacji

Kiedy zaczęły spływać teksty (do książki Polityki relacji w literaturze kobiet po 1945 roku), zaczęły nam się też układać w konstelacje, które z prof. Iwasiów ustawiłyśmy w bloki tematyczne: „Władza”, „Ciało i czucia”, „Konstelacje” i „Fantazje”.

Dyskusje

Katarzyna Szopa, Wspólny Pokój

O relacjach i reakcjach, czyli o tym, jak nawarzyłyśmy piwa

Irigaray śledzi cały system zachodniej metafizyki, bo to on utrwalił takie, a nie inne myślenie o różnicy płci, która występuje w nim jako funkcja władzy. Zawsze, kiedy dany dominujący dyskurs społeczny czy polityczny wykorzystuje myślenie o różnicy płciowej, robi to dlatego, żeby spychać to, co kobiece, na margines.

Wiersze

Maria Halber

Wiersze

rzeczy, których nie zrobiłyśmy czy też rzeczy, które zrobiono za nas, to takie próżne i puste – usłyszałam że rozmowy o włosach i paznokciach – miałam ich w sobie mnóstwo i leżenie najbardziej, mimo że słońce, to niemożliwość wstania, a przecież tylko chodzić, chodzić, styczniem, marcem, majem i teraz znów, zawsze znów: w deszcz nieugięty […]

Wiersze

Katarzyna Michalczak

Dwie bite dziewczynki

mówmy sobie prawdę, ale się nie przyjaźnijmy – obwieszczam nad pustym stolikiem, napój imbirowy już dawno wypiłam, bo spóźniłaś się pół godziny. spóźniłaś się pół godziny, bo pomyliłaś kierunki – myślisz, że mnie się to nie zdarza? nagle każda trasa wycięta z pamięci. skupić się na tym, by osłaniać głowę. nie rozglądaj się, najważniejsze to […]

Szkice krytyczne

Damski Tandem Twórczy

Kultura lesbijska* to nie przypis do działalności LGBTQ+. Pilnujmy naszej lesstorii!

Zajmujemy się więc sobą coraz odważniej, bez charakterystycznego dla kobiet poczucia winy, na które już nie ma miejsca, bo sytuacja lesbijek* zmienia się zbyt wolno. Takie status quo budzi gniew i bezradność [...]

Prozy i inne formy

Monika Rak

LINIA. lesbijska utopia (fragment)

Stałam. Zaczęły mi drżeć nogi. Nie mogłam tego opanować. Byłam głodna i potwornie zmęczona. Co chwila zamykałam oczy. Bałam się tylko, że za którymś razem nie zdążę ich otworzyć i upadnę. I znowu zacznie się ten kołowrót.

Recenzje

Weronika Janeczko

Wędrówki z orzechami

Łukasz Kaźmierczak zapomina imienia własnej płci. Nikt też nic nie wie o płci Łucji Kuttig. W Ł.K. mieszczą się co najmniej dwie osoby, dwie formy – mieszczą się wspólnie, działają zgodnie. Będę je wywoływać naprzemiennie, choć – co paradoksalne – wywołanie każdej z nich będzie wywołaniem jednej i tej samej osoby, czy też jednej i tej samej grupy osób, której formy nie jest jeszcze w stanie udźwignąć język.

Wiersze

Aneta Kamińska

Wiersze

* plastikowe molesty biusty wieńce i znicze jeszcze w autobusie (któremu może zaraz się zemrzeć) kierowca kieruje się po śladach pośladków pasażerek i zaciera podręczne paszporty tak tak paliaczka (viva polonia rumunia i unia) tagi: [rumunia] [suczawa]   * jurny obskurny brudny paskudny powolny namolny palący plujący pilący pijący rzężący rzeżącz kujący kłujący ten autobus […]

Wolne pasmo

Beata Sosnowska

Pierwsza krew (komiks)

Gdy cipa ruszyła w stronę Świątyni Opatrzności Bożej, naprędce zawiązany sztab kryzysowy postawił przeciw niej całą potęgę militarną III RP: wojsko z czołgami, lotnictwo, straż pożarną i husarię. Cipa szła jak burza. Siała spustoszenia, a swoimi sokami czyniła ziemię jałową. Tylko stare kobiety przeczuwały, co nadchodzi… Cipa obrzmiała i... pewnego dnia bluzgnęła krwią.

Wiersze

Justyna Kulikowska

Wiersze

Pamięć wody Matka zabroniła patrzeć na ich dłonie. /Wychodzić z wychowania z obrzydzeniem/. Wychodzić z wychowania jak z publicznej toalety – dokładnie obmywając dłonie.   Pamięć mięśni Ojciec nosi na dłoniach pęknięcia. /Pęknięcia rosną pod wpływem uderzeń/. Bić lub wpierdalać własne łzy. B(i/y)ć i jak pies z łańcucha wyrywać się z formy.   Pamięć Matka […]

Szkice krytyczne

Nina Jaszewska

Dziewczyńskość to siła

W tym tekście pragnę skupić się na nurcie, który choć nieopatrzony w mediach szyldem „dziewczyńskość”, reprezentuje dziewczyńskie wartości i niesie w sobie potencjał rewolucyjny. Wspomniałam o ideologii. Jej jądrem, wokół którego buduje się szereg postaw i działań, jest empatia kobiet wobec wszelkich grup dyskryminowanych. Przekształcenie wielowiekowych doświadczeń wykluczenia w sprawczość, a także wytworzenie mechanizmów wyzwolenia spod wszelkich społecznych opresji to właśnie podstawa ideologii dziewczyńskości.

Recenzje

Asia Flisek

Jak opowiadać na nowo. Ania z Zielonego Wzgórza i Piknik pod Wiszącą Skałą w epoce #girlpower

Ania musi się mierzyć nie tylko z zaczepkami na temat rudych włosów, ale również z traumą dzieciństwa spędzonego w sierocińcu i domach zastępczych, zaściankowością mieszkańców Avonlea i mizoginią. To, co w książce zostało zaledwie delikatnie zasugerowane, w serialu wraca z dużo większą dosłownością i siłą.

Recenzje

Maria Anna Zielniewicz

O Snach uckermärkerów

Sny uckermärkerów nie są snami ludzi. Historie rozgrywają się w swoistym trójkącie relacji między rodzeństwem. Zarówno siostry, jak i brat stapiają się ze światem zwierząt. Kończące opowieść piętno choroby, choć w pierwszej chwili kojarzy się z chorym bydłem prowadzonym na rzeź, zostaje ostatecznie odciśnięte na człowieku. Tym samym Małgorzata Lebda po raz kolejny burzy świat pozorów, używając do tego sugestywnych, przerażających obrazów. To już nie jest etap dojrzewania [...]

Wiersze

Karolina Kułakowska

Wiersze

Marzę o kraju, w którym każdy może bez opłat kopnąć w kalendarz, gdzie starość nie oznacza wyboru między jedzeniem a tabletką. Marzę o dojrzałości, która nie skreśla wszystkich straconych lat, lecz potrafi, jak nagie ciało, cieszyć się wolnością. Marzę o kraju, w którym młodzieńcy trzymają się za ręce legalnie, a hasło „pedały wypierdalać, bo zajebiemy” nie istnieje. Marzę o młodości, która mądrze doświadcza i nie słucha się innych [...]

Recenzje

Zuzanna Sala

Sad girl theory (no filter)

W opisie narratorki można rozpoznać zmetaforyzowaną depresję, co wykluczałoby ją z grona pozostałych bohaterek. Te bowiem mają (a przynajmniej deklarują) konkretne, bardzo fizyczne powody, przez które znalazły się w tym miejscu. Psychiatryk w ich historiach jest przestrzenią zinfantylizowania, pozbawienia decyzyjności i prawa [...]

Wiersze

Filip Kania

Wiersze

wychowanie obywatelskie byłem delikatnym chłopcem i swoim dziewczyńskim głosem nadrabiałem minę kiedy koleżanki karmiły chomika zmywaczem do paznokci albo kiedy znajomi chłopcy strzelali nam ze staników i wrzucali petardy do łazienki później bili mojego brata ale to było już w innej szkole mam taki dziewczyński głos nawet jak palę brzmię nadal jak podrapane nogi nadmiarowe […]

Recenzje

Maria Cyranowicz

Jak pisać treny o matce?

Dużo ostatnio pojawiło się książek – i prozą, i poetyckich – poświęconych śmierci któregoś z rodziców, zwłaszcza ojców. Można wręcz odnieść wrażenie, że świat literacki pogrążył się w swoistej prywatnej żałobie. Wiele autorek i autorów weszło w wiek, w którym rodzice od nich odchodzą na zawsze, nic dziwnego zatem, że napotykamy kolejną funeralną pozycję. To […]

Wiersze

Tomasz Gromadka

Wiersze

Nie złapiesz mnie za pierś Tak jak nie wyszepczesz mi kurwy Do ucha i krocza Nie powiesz Że ciąża to mój obowiązek Że jestem złą matką niepolską Nie sikniesz we mnie i nie zwiejesz Nie będziesz wymagał więcej Za mniej Za grube kostki Zbyt wąska miednica i szalona Za słabo Nie dość wierząca Nie zaśmiewa się z dowcipów Nie otrzymam poniżenia od dyskursu I chlapnięć seksizmu Nie poczuję

Wiersze

Bianka Rolando

Wiersze

Ryba latająca „Głęboka zieleń kwitła owocami” – czy tak się zaczyna oficjalna deklaracja wygwizdanych dziewcząt? Niezależnie, w jakiej konfiguracji należałoby spojrzeć na to, co było rozsypane po bokach ulicy, ciemność nie pozwalała Tego nazwać. Oczywiście smętne parady budziły czujność szczerozłotych urzędniczek, o piątej kończę, wpadnij do mnie, zatańczymy pod stołem, zostawię wiatrak na parapecie, to […]

Szkice krytyczne

Sylwia Sobiło

Gdzie stoi milion wkurzonych bab?

Chór – i w warstwie wizualnej wykonawczyń, i tekstowej – idzie krok dalej, przekracza jakąś odgórną, narzuconą normę. Śpiewa o tym, co kobieta powinna zrobić, czego oczekują od niej inni, społeczeństwo. W piosence „Już płonę a jeszcze” kobieta musi: „Zrobić sobie brwi, napsuć sobie krwi, usta mieć czerwone, usmażyć mielone, wiedzieć, czego chce, chwilę zdrzemnąć się [...]

Wiersze

Anna Maria Wierzchucka

Wiersze

odstępuję, w zasadzie można by powiedzieć, że odstaję od sierpa, sierpnia i wszystkich świętych, a imię przestało zobowiązywać, listopiździ, nie poradzisz na kwarty, na krawacie całkiem dobrze się wiesza, jak na psie, te nieba, wanilie, waniliny, lawendy i naftaliny, delegacje, że niby tylko wtedy możesz latać, bo puszcza to się ona, czyli ja, i faktycznie czuję się pełna drzew, pełna korników, tej choroby wmówionej na zamówienie chłopców bawiących się księży [...]

Wiersze

Marta Stachniałek

Wiersze

dziewczyna z Milo Lily Rose opowiada miasto przez telefon. Bążur, sawa, mówi, że poetyka w Paryżu jest trudna a życie egzotyczne. Słucham z uwagą, bo wszystko to gra przyzwyczajeń i niedługo nowa jakość ulic stanie się zwykłą drogą do domu. Egzotyka przestaje puszczać soki w momencie nasycenia. Paryskie niebo nie będzie już tak obce, nie […]

Wiersze

Joanna Kessler

Wiersze

Ja też – noszę te sukienki, by mogli je zrywać. Maluję się mocno, by lepiej wyrywać. Ja też – wrzucam na fejs zdjęcia żeby mogli patrzeć. Ciągle o tym marzę, nie chcę żyć inaczej. Ja też – uwielbiam zdrobnienia od Foczki, przez Rybkę. Codziennie to dla nich golę swoją cipkę. Ja też – czuję się bezbronna bez gwałtownych ramion. Lubię gdy jest męski i nie widzi granic. [...]

Wiersze

Joanna Żabnicka

Wiersze

Po dziurki w nosie Przywidział mi się robak w dojrzałej czereśni, którą wcześniej nosiłam na uchu, niby jak kolczyk, bo nie mam dziurek w uszach. Teraz dziurka tkwi w owocu i chociaż w pobliżu nie ma węża, ten wkrótce zepsuje się. Ktoś musi to przecież robić Wtulam się w futro i wydaje mi się [...]

Recenzje

Joanna Łańcucka

Siła kobiet = siła pieniądza?

W warszawskim domu aukcyjnym DESA Unicum od 29 sierpnia do 13 września 2018 roku można było oglądać wystawę zatytułowaną Siostrzeństwo. Feminizm i sztuka kobiet. Poruszyła mnie bezkompromisowość postaw twórczych artystek, które w latach 70. i 80. XX wieku dopiero przecierały szlaki dla sztuki feministycznej w Polsce. Ich odwaga w osiąganiu artystycznych celów, ale też ogromne poczucie wolności w podejściu do ciała i kobiecej seksualności.

Dyskusje

Michalina Musielak, Ola Wasilewska

Wspólnota pań na jednym wybiegu. Rozmowa z Michaliną Musielak, reżyserką dokumentu Miss Holocaust

Przede wszystkim mój film jest o teraźniejszości, dlatego wybrałam taki aktualny temat. Interesowało mnie, jak kobiety sobie radzą z przeszłością. [...] nasza pamięć jest często zapożyczona. A przy tym naturalną koleją rzeczy jest zapominanie. Powtarzanie historii, choćby przez samych świadków, pomaga tę pamięć, choćby jedną z jej wersji, utrwalić.

Wiersze

Kateryna Michalicyna

Wiersze

(wiatraki) maaa, chodź napiszemy do samego urzędu tramwajowego – mówi i taszczy kartkę oraz obgryziony ołówek – niech tramwaje potoczą się szybciej i szybciej przyjedzie nasz tato i weźmie mnie na ręce albo zaprowadzi na poszukiwanie mysiej norki w śniegu na skraju torów i pola maaa, maaa, no mamo, pisz już, pisz z tatą w […]

Wiersze

Anna Wieser

Wiersze

*** Kłęby kurzu wyglądają jak różowe wstążki z kampanii o raku piersi To nieprawda że mamy umysł umysł ma nas to wykluczałoby determinację wstawanie w takie dni jak ten i wyciskanie świeżego soku dla dziecka Nie raz mocowałam się z umysłem na pięści ściskałam czoło jego opór tężał w momencie próby chciało mi się pić […]

Recenzje

Xawery Stańczyk

Liczy się tylko to, co robisz

Choć książka Kułakowskiej diagnozuje porażkę kontrkultury, pod pewnymi względami będącej bardziej opresyjnym środowiskiem od kultury, do której była w kontrze, sama stanowi niezwykły projekt kontrkulturowy, a to właśnie dzięki dowartościowaniu doświadczenia jako tego, co nie tylko składa się na poszczególne tożsamości, lecz także współtworzy i przeistacza kulturę.

Felietony

Monika Błaszczak

Robimy hałas, mówimy z sensem

Kobiety do wyjścia na scenę zbierały się od miesięcy, od lat, od wieków. Przez kilka ostatnich sezonów konkursów nazywanych slamami poetyckimi, odbywających się regularnie w kilku miastach w Polsce, kobiety, babki, dziewczyny stoją na niej bardzo pewnie. Są dobre w tym, co robią, i publiczność chce ich słuchać. Przestały się bać, że to, co mają do powiedzenia, jest nieważne, bo jest tylko ich doświadczeniem.

Szkice krytyczne

Paulina Małochleb

Służące też chcą całego życia

Reportaże Madejskiej i Kuciel-Frydryszak przedstawiają los kobiet poszkodowanych z powodu biedy i braku wykształcenia, ale też to, jak świadomie ich pracodawcy ten stan utrzymywali. Pisma katolickie – jedyne źródło edukacji dla tych służących, które w ogóle umiały czytać, przedstawiały pozycję służących jako „naturalnie niższą” [...]

Recenzje

Wiktoria Klera

Rosnąć po grób

Nowy tom Urszuli Honek Pod wezwaniem wprowadza nas w mroczny świat – wszystko, co wydarza się pomiędzy początkiem a końcem życia, stanowi w nim powód do płaczu. Poszukiwanie w tym układzie sensu może stanowić mylny trop, podobnie jak próba rozwikłania zagadki tytułu książki. Fraza „pod wezwaniem” wymaga dopowiedzenia – poezja Honek jednak pozostawia miejsca puste. To świat, w którym albo czegoś nie ma, albo jest tragedia.

Wiersze

Ewa Jarocka

Wiersze

o odbieraniu chcę się tak wkurwić, by mieć odwagę nawtykać ci od nacjonalistów. jesteś płytkim gnojem, nawet wiesz, że rasistą. mówisz: wyniosłem to z domu. moja babcia też nie lubiła czarnoskórych, mówiła o nich: ci obrzydliwi murzyni. odwracała głowę, gdy się całowali, musiała widzieć zwierzęta. ale ja jestem lepsza niż ona. umiem z tego, co […]

Recenzje

Emilia Konwerska

Przemoc, przymus, konieczność

Historia przemocy jest opowieścią o gwałcie i jego konsekwencjach. Czym różni się od innych takich historii, które znamy z literatury? [...] Louis w swojej prozie podnosi tematy winy i odpowiedzialności. Przede wszystkim bohater sam zaprosił Redę do swojego domu. Zaprosił do domu gwałciciela. Kiedy wydarzy się coś złego, każda nasza decyzja staje się nieostrożna, każda rozmowa, kontakt z drugim człowiekiem zamienia się w zaproszenie do przemocy.

Wiersze

Svatava Antošová

Wiersze

Damska jazda Kiedy właściwie zaczął się ten nasz morderczy ciąg „przez królestwo zielonego księżyca” pełen komicznie upiornych istot przypominających pielgrzymkowe straszydła z marami karminowych szafotów wokół których się tańczy i rododendronów śpiewających tęskne melodie z dna cmentarzysk słoni Słyszałyśmy też płacz nowo narodzonych królewien i śmiech umierających dzieci potem rozkazy drobniutkich Chinek w mundurach które […]

Wiersze

Lidia Karbowska

Wiersze

Setaloft pięćdziesiąt miligramów, hydroksyzyna doraźnie, a co tam u ciebie, też w porządku? Porządek, taki chaos trzymający się w pozornych ryzach pozornego ładu (wikipedia.com). Z okazji Dnia Kobiet pouprawiam sobie trochę tak zwanej prozy kobiecej i poopowiadam wam o pustce i tęsknocie, co jak grzyb śmiercionośny we mnie mieszka. Jedne kobiety uprawiają seks, drugie prozę kobiecą, rzadko się to podobno, według statystyk, pokrywa.

Wiersze

Joanna Mueller (tekst), Joanna Łańcucka (komiks)

o party rety! (głos z dominantą, Liryczna Amstafka)

znowu stuknęła dekada ogłady – odsiadki na prywatce – czy może już dwie? przydałby się lekki demontaż filarów ogólny obsztorc, lecz zamiast tego kace i kliny, przeloty déjà lu chłopcy z grupy trzymającej tabu obnoszą hymeny honoru, a dziewczyny w ramach społecznego czynu (że tak stęknę do rymu) sadzą narcyzy na zagonach ego – kolego [...]

Wakat – kolektyw pracownic i pracowników słowa. Robimy pismo społeczno-literackie w tekstach i w życiu – na rzecz rewolucji ekofeministycznej i zmiany stosunków produkcji. Jesteśmy żywym numerem wykręconym obecnej władzy. Pozostajemy z Wami w sieci!

Wydawca: Staromiejski Dom Kultury | Rynek Starego Miasta 2 | 00-272 Warszawa | ISSN: 1896-6950 | Kontakt z redakcją: wakat@sdk.pl |