11 lipca 2014 roku Rada Organizacji Pozarządowych przy MKiDN podczas obrad, na które zostali zaproszeni przedstawiciele Koalicji Czasopism, postanowiła zarekomendować Ministerstwu niektóre z postulatów Koalicji. Przytaczamy je w brzmieniu oraz z uzasadnieniem rekomendacji Rady:

Warszawa, 14 lipca 2014

Pani Minister
Małgorzata Omilanowska
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Szanowna Pani Minister,

W imieniu Rady Organizacji Pozarządowych przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazuję rekomendacje Rady dotyczące funkcjonowania „Programów Ministra”:

– Wprowadzenie możliwości procentowego uwzględniania pracy społecznej jako elementu wkładu własnego.

Realizacja tej rekomendacji spełni wymogi zasad współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi oraz innymi uprawnionymi podmiotami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z dnia 10 grudnia 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z póżn. zm.)  a także art. 15 pkt 1.1 pkt 5 tejże ustawy. Do tego możliwość uwzględniania pracy społecznej jako elementu wkładu własnego jest praktyką stosowaną w wielu innych ministerstwach i funduszach specjalnych.

– Określenie w regulaminach poszczególnych priorytetów Programów Ministra kryteriów jakimi kieruje się dyrektor instytucji zarządzającej przy tworzeniu listy rekomendowanych wniosków do dofinansowania w ramach procedury odwoławczej Zasady uruchamiania przyznanych dotacji (tryby i terminy) powinny być każdorazowo opisane w poszczególnych regulaminach „Programów Ministra”.

Dotychczasowa praktyka instytucji pośredniczących wskazuje, że stosowane są różne tryby i zasady konstruowania listy wniosków rekomendowanych do dofinansowania w ramach trybu odwołań. Z pewnością określenie zasad jakimi kieruje się dyrektor przy konstrukcji listy odwołań przyczyni się do zwiększenia przejrzystości systemu odwołań.

– Poszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych w priorytecie Czasopisma o koszty płac pracowników etatowych organizacji pozarządowych oddelegowanych do prac przy zadaniu w oparciu o odpowiednie zapisy w umowie lub aneksie do umowy o pracę oraz koszty delegacji.

W większości regulaminów priorytetów Programów MKIDN istnieje możliwość rozliczania w dotacjach przez organizacje pozarządowe kosztów umów o pracę na podstawie pisemnego aneksu do umowy o pracę. Szczególnie zasadne jest wprowadzenie również takiej możliwości dla Priorytetu Czasopisma. Wydawanie czasopism jest działaniem trwałym. Nie jest możliwe funkcjonowanie czasopisma bez utrzymania stałego zespołu redakcyjnego odpowiedzialnego za tworzenie wizji pisma, redagowanie tekstów oraz ich zamawianie u autorów zewnętrznych.

Jednocześnie przy tworzeniu czasopism o charakterze ogólnopolskim niezbędne jest ponoszenie kosztów związanych z wyjazdami krajowymi, które konieczne są w celu przeprowadzenia wywiadów, kwerend, działań dokumentacyjnych lub współpracy z autorami.

– W miarę możliwości działań Ministra, znaczne zwiększenie puli środków finansowych na priorytet „Czasopisma”, bez pomniejszania kwot przeznaczonych na pozostałe priorytety.

Czasopisma odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu polskiej kultury, a ich różnorodność tematyczna i dyscyplinarna jest nie do przecenienia w analizie wpływu prasy na upowszechnianie wartościowych zjawisk artystycznych i pobudzanie dyskursu krytycznego. Tworzenie czasopism, w odróżnieniu od wielu innych inicjatyw kulturotwórczych, wymaga regularnej, całorocznej pracy i absorbowania wielu osób o różnych kompetencjach. Obecny poziom finansowania czasopism nie pozwala na adekwatne względem potrzeb zadania angażowanie redaktorów, autorów tekstów i innych osób współtworzących pismo.

– W priorytecie „Czasopisma” powołanie zespołu sterującego, w skład którego wejdzie siedmioro ekspertów, specjalizujących się w odmiennych dziedzinach kultury. W wyborze ekspertów Ministerstwo powinno kierować się interdyscyplinarnymi kompetencjami specjalistów.

Specyfika priorytetu „Czasopisma”, który obejmuje tytuły o bardzo różnym charakterze i specjalizacji, wymaga powoływania składu eksperckiego, który byłby w stanie rzetelnie merytorycznie oceniać wnioski dotyczące rozmaitych przestrzeni kultury.

– Obniżenie w priorytecie „Czasopisma” wymaganego wkładu własnego do poziomu 15 % i możliwość rozliczania w jego ramach wkładu własnego.

Dotacja udzielana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest zazwyczaj jedyną formą finansowania czasopisma. Wydawanie czasopism kulturalnych o charakterze ogólnopolskim, do których kierowany jest priorytet, często nie jest uprzywilejowywane przez samorządy wśród innych zadań aplikujących o dotacje.

W załączeniu przesyłamy rozbudowane uzasadnienia dla poszczególnych rekomendacji.

W imieniu Rady,
Z wyrazami szacunku

Marek Hojda
Przewodniczący Rady

PROGRAMY MINISTRA – problemy zgłoszone przez organizacje zrzeszone w Radzie
B. Rekomendacje dotyczące priorytetu „Czasopisma”
B1. Potrzeba rozszerzenia katalogu kosztów kwalifikowanych w Priorytecie Czasopisma

Opis problemu/Uzasadnienie:

– W priorytecie Czasopisma organizacje pozarządowe nie mogą w dotacji uwzględniać kosztów pracy pracowników etatowych oddelegowanych do pracy na podstawie aneksu do umowy o pracę.

W większości regulaminów priorytetów Programów MKIDN istnieje możliwość rozliczania w dotacjach przez organizacje pozarządowe kosztów umów o pracę na podstawie pisemnego aneksu do umowy o pracę. Szczególnie zasadne jest wprowadzenie również takiej możliwości dla Priorytetu Czasopisma. Wydawanie czasopism jest działaniem trwałym. Nie jest możliwe funkcjonowanie czasopisma bez utrzymania stałego zespołu redakcyjnego odpowiedzialnego za tworzenie wizji pisma, redagowanie tekstów oraz ich zamawianie u autorów zewnętrznych. Z pewnością wprowadzenie tych kosztów do katalogu kosztów kwalifikowanych zwiększy potencjał merytoryczny i organizacyjny wydawanych czasopism. Spełnienie tego postulatu wpisuje się także w ogólnopolską tendencję do likwidacji umów czasowych.

– W priorytecie Czasopisma organizacje aplikujące nie mogą w dotacji uwzględniać kosztów delegacji i wyjazdów.

Niejednokrotnie przy tworzeniu czasopism o charakterze ogólnopolskim niezbędne jest ponoszenie kosztów związanych z wyjazdami krajowymi, które konieczne są w celu przeprowadzenia wywiadów, kwerend, działań dokumentacyjnych lub współpracy z autorami.

Proponowane rozwiązanie:

Rada rekomenduje poszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych w priorytecie Czasopisma o koszty płac pracowników etatowych organizacji pozarządowych oddelegowanych do prac przy zadaniu w oparciu o odpowiednie zapisy w umowie lub aneksie do umowy o pracę oraz koszty delegacji.

B2. Zbyt mała pula środków finansowych w priorytecie „Czasopisma”

Opis problemu/Uzasadnienie:

Budżet czasopism patronackich, który można przyjąć za punkt odniesienia do analizy budżetu priorytetu „Czasopisma” znacznie przewyższa pulę środków rozdysponowywanych w trybie konkursowym. Przyjmując za wyznacznik różnorodność periodyczną czasopism patronackich, należałoby oszacować ich budżet na około dziesięciokrotnie wyższy aniżeli budżet priorytetu „Czasopisma”.

Czasopisma odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu polskiej kultury, a ich różnorodność tematyczna i dyscyplinarna jest nie do przecenienia w analizie wpływu prasy na upowszechnianie wartościowych zjawisk artystycznych i pobudzanie dyskursu krytycznego. Tworzenie czasopism, w odróżnieniu od wielu innych inicjatyw kulturotwórczych, wymaga regularnej, całorocznej pracy i absorbowania wielu osób o różnych kompetencjach. Obecny poziom finansowania czasopism nie pozwala na adekwatne względem potrzeb zadania angażowanie redaktorów, autorów tekstów i innych osób współtworzących pismo. Ich praca okazuje się często nie wynagradzana lub wynagradzana w niewystarczającym stopniu, co w zasadniczy sposób wpływa zarówno na obniżenie motywacji, jak i na niewykorzystanie potencjału kulturowego i społecznego czasopisma, a także na samą jego wartość.

W ramach priorytetu o dofinansowanie ubiegają się bardzo różne inicjatywy wydawnicze, czyli czasopisma literacko-artystyczne, społeczno-polityczne, związane z dziedzictwem narodowym lub różnymi niszowymi zjawiskami. Duża część z nich, mimo reprezentowania wysokiego poziomu merytorycznego, nie otrzymuje dotacji w związku z ograniczeniami budżetowymi. Ta sytuacja powoduje, że wiele specjalistycznych dziedzin kultury nie podejmuje się powoływania własnych organów prasowych (np. teatr tańca, street art).

Ze względu na wzrost cen publikacji tradycyjnych (wzrost cen papieru, składu, druku) oraz cyfrowych (pojawienie się aplikacji mobilnych) budżet powinien być regularnie waloryzowany.

Zwiększenie budżetu tego priorytetu pozwoliłoby także na wygospodarowanie środków na działania promocyjne zwiększające zasięg oddziaływania pism, a tym samym mogłoby przyczynić się do wzrostu poziomu czytelnictwa w Polsce.

Proponowane rozwiązanie:

Rada rekomenduje, w miarę możliwości działań Ministra, znaczne zwiększenie puli środków finansowych na priorytet „Czasopisma”, bez pomniejszania kwot przeznaczonych na pozostałe priorytety.

B3. Zbyt mała ilość ekspertów oceniających wnioski w priorytecie „Czasopisma”

Opis problemu/Uzasadnienie:

Specyfika priorytetu „Czasopisma”, który obejmuje tytuły o bardzo różnym charakterze i specjalizacji, wymaga powoływania składu eksperckiego, który byłby w stanie rzetelnie merytorycznie oceniać wnioski dotyczące rozmaitych przestrzeni kultury.

Proponowane rozwiązanie:

Rada rekomenduje powołanie zespołu sterującego, w skład którego wejdzie siedmioro ekspertów, specjalizujących się w odmiennych dziedzinach kultury. W wyborze ekspertów Ministerstwo powinno kierować się interdyscyplinarnymi kompetencjami specjalistów.

B4. Zbyt wysoki poziom wkładu własnego w priorytecie „Czasopisma”

Opis problemu/Uzasadnienie:

Dotacja udzielana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest zazwyczaj jedyną formą finansowania czasopisma. Wydawanie czasopism kulturalnych o charakterze ogólnopolskim, do których kierowany jest priorytet, często nie jest uprzywilejowywane przez samorządy wśród innych zadań aplikujących o dotacje.

Proponowane rozwiązanie:

Rada rekomenduje obniżenie w priorytecie „Czasopisma” wymaganego wkładu własnego do poziomu 15 % i możliwość rozliczania w jego ramach wkładu własnego co związane jest z rekomendacją A1 Rady.