Wyniki konkursu dotacyjnego dla czasopism kulturalnych, przeprowadzanego w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2016 „Promocja literatury i czytelnictwa” – priorytet 3 – „Czasopisma”, okazały się wyjątkowo niekorzystne dla grupy czasopism literacko-artystycznych. Obok 8 tytułów korzystających z dofinansowań wieloletnich (dotacje przyznane w latach 2014-2015), tylko 4 tytuły zajmujące się współczesną kulturą literacką otrzymały w 2016 roku wsparcie mecenatu państwa, pomimo tego, że zgodnie z brzmieniem regulaminu czasopisma literackie – obok artystycznych i naukowych – są głównym adresatem priorytetu.

Sytuacja, w której w trzydziestosiedmiomilionowym kraju jedynie 12 czasopism literackich zasługuje na uznanie państwa, zaniepokoiła wielu redaktorów, autorów i czytelników. Odmowa dotacji zagroziła tym, że kolejne tytuły literackie zaczną znikać z czasopiśmienniczej mapy Polski. W odpowiedzi na ten „stan podwyższonego ryzyka” grupa złożona z Agnieszki Kozłowskiej (Fundacja Otwarty Kod Kultury), Marcina Czerwińskiego („Rita Baum”) i Michała Kasprzaka („Wakat/Notoria”) zaproponowała treść List otwartego do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (do podpisania którego zachęcamy za pośrednictwem tej strony, jak również publikując wydarzenie na FB), a także podjęła inicjatywę stworzenia Koalicji na rzecz Czasopism Literacko-Artystycznych, której zadaniem będzie wypracowywanie rozwiązań systemowych zabezpieczających przyszły los tej grupy periodyków. Chcielibyśmy przede wszystkim wspólnie z Państwem wznowić rozmowy i prace, jakie prowadziliśmy z MKiDN od 2014 roku w ramach szerokiej Koalicji Czasopism (obejmującej wszystkich aplikujących o ministerialne środki), zmierzające do przeformułowania celów i struktury priorytetu. Jesteśmy również otwarci na wszelkie propozycje dotyczące innych obszarów, w jakich Koalicja mogłaby lub powinna prowadzić swoją działalność.

Do udziału w Koalicji zapraszamy wszystkie redakcje czasopism samookreślających się jako literackie, literacko-artystyczne, literacko-kulturalne czy literacko-społeczne (zastrzegając, że nie jest to wymóg formalnego określenia profilowego), które w ostatnim roku aplikowały lub w latach kolejnych zamierzają ubiegać się o środki z priorytetu „Czasopisma” MKiDN. Zapraszamy również te inicjatywy wydawnicze, które nie mieszczą się w obecnej formule dofinansowywanych zadań, ale chciałyby podjąć rozmowy na rzecz poszerzania zakresu priorytetu. Zapraszamy wreszcie wszystkich, którym bliski jest los pism literacko-artystycznych i chcieliby włączyć się w prace Koalicji.

Aby zgłosić chęć udziału w pracach Koalicji, prosimy o kontakt e-mailowy: literacko.artystyczne@gmail.com

Liczymy na owocną współpracę i poparcie.

Marcin Czerwiński

Michał Kasprzak

Agnieszka Kozłowska

List Otwarty do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Warszawa, 14 marca 2016 r.

Szanowny Pan

prof. dr hab. Piotr Gliński

Wiceprezes Rady Ministrów

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Panie Ministrze,

jako przedstawiciele i przedstawicielki ogólnopolskich czasopism literacko-artystycznych, ich autorzy, redaktorzy, czytelnicy, a także wydawcy książek, przedstawiciele i przedstawicielki środowisk akademickich i innych środowisk kulturalnych pragniemy wyrazić głęboki niepokój z powodu nieprzyznania dotacji znaczącej liczbie czasopism zajmujących się kulturą literacką w Polsce. Zaistniała sytuacja wydaje się tym bardziej niezrozumiała, że priorytet „Czasopisma” należy do programu „Promocja literatury i czytelnictwa”, jak również pozostaje częścią Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa, a – zgodnie z brzmieniem regulaminu – podstawowe znaczenie dla priorytetu „ma wsparcie dla tytułów o profilu artystycznym, literackim i naukowym, prezentujących różne dziedziny twórczości oraz rozwijających wokół nich dyskurs krytyczny”. Tymczasem wśród 25 dofinansowanych czasopism na uznanie ministerstwa zasłużyły w tym roku jedynie 4 periodyki o profilu literacko-artystycznym.

Odmowa dofinansowania powoduje, że dalsze funkcjonowanie wielu czasopism literacko-artystycznych będzie zagrożone i mogą one podzielić los tytułów, które w ostatnich latach przestały się ukazywać. Sukcesywne znikanie pism literacko-artystycznych z kulturalnej mapy Polski doprowadzi do poważnego zubożenia tak żywotnej dla kultury polskiej sfery, jaką jest twórczość literacka i towarzyszący jej dyskurs krytyczny. Konsekwencje dzisiejszych decyzji mogą być nieodwracalne w skutkach – odtworzenie bogactwa periodyków kulturalnych bywa niezwykle trudne lub wręcz niemożliwe. Wydawanie czasopism jest misją społeczną, za której powodzenie odpowiada ciągłość działań i latami wypracowywana formuła, skupiająca wokół tytułu środowisko redaktorów, autorów i czytelników.

Nie wyobrażamy sobie społeczeństwa kraju europejskiego pozbawionego możliwości rozwijania twórczości literackiej i uprawiania wokół niej debaty krytycznej. Czasopisma literacko-artystyczne są pasem transmisyjnym dla literatury: umożliwiają komunikację oraz wymianę myśli i poglądów pomiędzy pisarzami i czytelnikami, są miejscem debiutów dla młodych twórców i ich konfrontacji z krytykami oraz odbiorcami, a także w znacznym stopniu przyczyniają się do pobudzania potencjału twórczego autorów. Poprzez rozliczne interakcje budują wspólnotę autorów i czytelników, rozwijają kompetencje językowe, komunikacyjne i kulturowe społeczeństwa, ułatwiają przyswajanie bardziej złożonych treści intelektualnych i artystycznych, a także rozumienie współczesnej poezji i prozy, wspierając, a nierzadko wyręczając w tym system edukacji. Stanowią niezwykle istotny czynnik rozwijający czytelnictwo, zwłaszcza w czasach jego potężnego kryzysu, jaki aktualnie notujemy w Polsce – tylko 37% Polaków przeczytało w ostatnim roku książkę!

Pragniemy podkreślić, że za naszym wystąpieniem stoi intencja, by upomnieć się o ogół czasopism literacko-artystycznych, których przyszłość – wskutek tegorocznych decyzji MKiDN – stanęła pod znakiem zapytania. Czasopisma literacko-artystyczne nie poradzą sobie bez państwowego mecenatu, dlatego apelujemy o pozytywne rozpatrzenie wniosków złożonych przez te periodyki w ramach rozpoczętej procedury odwoławczej. Gotowi jesteśmy także wspólnie z ministerstwem rozpocząć prace na rzecz przeformułowania Priorytetu w celu uniknięcia w przyszłości sytuacji, w której wsparcia finansowego pozbawione zostają czasopisma, do których skierowany jest Priorytet.

———-

Podpisy pod listem przyjmujemy pod adresem:literacko.artystyczne@gmail.com

———-

LIST PODPISAŁY NASTĘPUJACE REDAKCJE:

magazyn artystyczno-literacki „Rita Baum”

kwartalnik literacki „FA-art”

kwartalnik krytyczno-literacki „Wakat/Notoria”

kwartalnik literacko-artystyczny „Arterie”

Magazynu Materiałów Literackich Cegła

czasopismo społeczno-literackie „Tygiel Kultury”

kwartalnik naukowo-literacki „Tekstualia”

kwartalnik artystyczno-literacki „Ha!art”

dwutygodnik kulturalny „artPapier”

pismo kulturalne „Fragile”

kwartalnik kulturalny „Opcje”

internetowy miesięcznik „Opcje 1.1”

magazyn literatury i badań nad codziennością „Przerzutnia”

miesięcznik Salon Literacki

magazyn filozoficzno-kulturalno-społeczno-polityczno-literacki „Nowa Orgia Myśli”

zin literacko-artystyczny „Papier w dole. Pismo szerokiego marginesu społecznego”

magazyn o muzyce współczesnej „Glissando”

dwumiesięcznik literaturoznawczy „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”

„Wieku XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”

magazyn muzyczny „Twoja MUZA”

czasopismo o muzyce „PODSŁUCHAJ”

„Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”

rocznik „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznosciowej i użytkowej”

czasopismo studentów i doktorantów WFPiK UAM –„Pro Arte”

———-

GŁOSY POPARCIA (w kolejności napływania):

prof. dr hab. Ryszard Nycz, redaktor naczelny „Tekstów Drugich”

dr Przemysław Owczarek, poeta, redaktor naczelny „Arterii”

Rafał Gawin, poeta, redaktor i korektor „Arterii”

Piotr Gajda, poeta, bloger, recenzent

dr Maciej Robert, poeta, redaktor „Tygla Kultury”

Robert Rutkowski, poeta, redaktor „Arterii”

Maria Czarnecka, prezeska Stowarzyszenia Antropologów Kultury, dyrektorka festiwalu Endemity. Festiwal literatury Europy Środkowo-Wschodniej

Rafał Krause, poeta

Tomasz Mielcarek, poeta

Joanna Wojdowicz, czytelniczka czasopism literacko-artystycznych

Michał Pranke, poeta, doktorant, Instytut Literatury Polskiej UMK

Patrycja Mucha, redaktor naczelna magazynu „Reflektor. Rozświetlamy kulturę!”

Joanna Sarnecka, autorka i czytelniczka czasopism literacko-artystycznych

dr Anna Nacher, Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ

Patryk Szaj, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (doktorant)

Andrzej Brzeziecki, „Nowa Europa Wschodnia”

Krzysztof Korczyński-Sas, artysta plastyk

Rafał Różewicz, redaktor naczelny „2Miesięcznika. Pisma ludzi przełomowych”

Dominik Strycharski

Przemysław Krall, poeta \ grafik

dr Maciej Maryl, adiunkt w IBL PAN, redaktor „Tekstów Drugich”

Kacper Ziemba

Grzegorz Grochowski, IBL PAN

Justyna Sobolewska

Sara Nowicka, recenzentka

Dobrochna Zalas, redaktorka czasopisma „PODSŁUCHAJ”

Andrzej Mestwin Fac – poeta, wydawca, bibliotekarz

Maciej Froński, Bielsko-Biała

Dorota Krawczyńska, IBL PAN

Tomasz Charnas, radiofonia.fm

Krystian Wojcieszuk, Uniwersytet Śląski

prof. dr hab. Inga Iwasiów, pisarka, wykładowczyni Uniwersytetu Szczecińskiego

Adam Wiedemann, pisarz, wykładowca akademicki

Radosław Wiśniewski, redaktor pisma literackiego „Red.” (w zawieszeniu), Stowarzyszenie Żywych Poetów

Paweł Dunin-Wąsowicz, redaktor miesięcznika literacko-artystycznego „Lampa” (w zawieszeniu)

dr Wojciech Śmieja, Uniwersytet Śląski

prof. dr hab. Krzysztof Uniłowski, Towarzystwo Literackie im. T. Parnickiego, zastępca red. nacz. kwartalnika literackiego „FA-art”

prof. dr hab. Anna Nasiłowska, IBL PAN, „Teksty Drugie”

dr hab. Marta Zielińska, prof. IBL PAN, „Teksty Drugie”

Marta Bukowiecka, UW, „Teksty Drugie”

Jacek Żebrowski, redaktor

Konrad Góra, poeta

Maciej Melecki, poeta, dyrektor Instytutu Mikołowskiego im. Rafała Wojaczka

Piotr Bratkowski, kierownik działu kultury „Newsweek Polska”

Marcin Sendecki, poeta

dr Joanna Bednarek, „Praktyka Teoretyczna”

Dawid Kujawa, krytyk literacki

Maja Staśko, krytyczka literacka, redaktorka „Przerzutni”, doktorantka w Instytucie Filologii Polskiej UAM

Karol Maliszewski, poeta, krytyk, nauczyciel akademicki (Uniwersytet Wrocławski)

Festiwal Filmów Niezależnych kiloff

Marta Przybył

Łukasz Krajewski, Instytut Filozofii UW

Natalia Kaniak, Ars Independent Festival, dwutygodnik kulturalny „artPAPIER”

Anna Błasiak, tłumaczka, historyczka sztuki

Bartek Remisko, Reisidency Unlimited, Nowy Jork

dr Michał Choptiany, Wydział “Artes Liberales” UW, stały współpracownik kwartalnika „Autoportret”

Patrycja Kopacka, poetka i czytelniczka czasopism literackich

Patryk Zimny, poeta, Gdańsk

Piotr Gajdowski

Grażyna Borkowska, IBL PAN, red. naczelna „Pamiętnika Literackiego”

Arkadiusz Bagłajewski, redaktor naczelny kwartalnika „Kresy” ukazującego się w latach 1989-2010

dr Magdalena Nowicka, socjolożka, publicystka, pracownik Uniwersytetu Łódzkiego

Tomasz Bąk, poeta

Anna Krzeszowski

dr Małgorzata Myk, Instytut Anglistyki, Uniwersytet Łódzki

Andrzej Kopacki, czytelnik czasopism literackich

Jadwiga Adamczyk, czytelniczka czasopism literackich

Barbara Klicka, poetka

Karolina Kułakowska, poetka, malarka

dr Wojciech Rusinek, redaktor dwutygodnika „artPapier”, nauczyciel języka polskiego

Jerzy Franczak, pisarz, wykładowca UJ

dr hab. Adam Poprawa, poeta, krytyk, nauczyciel akademicki (Uniwersytet Wrocławski)

Fundacja Literacka Polska

Marta Koronkiewicz, krytyczka literacka

Paweł Kaczmarski, krytyk literacki

Tomasz Kościkiewicz, poeta

Natalia Stankiewicz, poetka

Maciej Mikulewicz, organizator poetyckich turniejów slamerskich

Jarosław Woźniak, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Wrocławski (doktorant)

dr hab. Aleksy Schubert, wykładowca akademicki, informatyka

Paweł Kaczmarski, krytyk literacki

Marta Koronkiewicz, krytyczka literacka

Krzysztof Niewrzęda, pisarz

Dariusz Sypeń, prozaik

Ewa Mazur, poetka

dr Anna Marchewka, UJ, literaturoznawczyni

Monika Glosowitz, krytyczka literacka, Uniwersytet Śląski

Marzena Maćkała, pracownik domu kultury, czytelnik czasopism literackich, Gorzów Wlkp.

Bronisława Słonina, kwartalnik „Exit”

Adrian Stelmaszyk, Partia RAZEM

Brygida Błażewicz, poetka

Mariusz Grzebalski, poeta, wydawca, redaktor

Piotr Korczyński, wydawca, grafik

Beata Gula, animatorka wydarzeń literackich i czytelniczych

Marcin Orliński, poeta, prozaik, krytyk literacki

Marcin Urbański

dr Piotr Sobolczyk, pisarz i uczony

Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr w Warszawie

Małgorzata Szczęśniak, Nowy Teatr w Warszawie

Anna Lewandowska, Nowy Teatr w Warszawie

Piotr Gruszczyński, Nowy Teatr w Warszawie

Piotr Makowski, prozaik

Alicja Łukasik, poetka i czytelniczka

Zbigniew Libera, artysta

Bogumił Jarosz

Leszek Żuliński, krytyk literacki

Joanna Orska, krytyczka, wykładowca akademicki, UWr

Dominika Kotuła, czytelniczka

prof. dr hab. Zofia Tarajło-Lipowska, bohemistka

Katarina Šalamun Biedrzycka

Łukasz Twarkowski, reżyser

Malwina Mus, Wydział Polonistyki UJ

Marek Leszkiewicz

Mirosław Ratajczak, krytyk sztuki, publicysta

Michał Paweł Urbaniak, krytyk literacki

dr Dariusz Dziurzyński, UW

Przemysław Witkowski, miesięcznik „Odra”

dr Marcin Jurzysta, poeta, krytyk, animator kultury, nauczyciel

Justyna Czechowska, tłumaczka

Aneta Kamińska, poetka, tłumaczka

prof. zw. dr hab. Danuta Ulicka, Uniwersytet Warszawski

Natalia Jońca

dr hab. Bernadetta Darska, literaturoznawczyni, krytyczka literacka

Tomasz Białkowski, pisarz

Barbara Piórkowska, pisarka, poetka

Ewa Dąbrowska-Szulc, czytelniczka

Marek Konopacki

Stowarzyszenie Promocji Sztuki Łyżka Mleka z siedzibą w Kaliszu

Hanna Janczak, czytelniczka, poetka, prowadząca warsztaty z poezji współczesnej

Nina Olszewska, czytelniczka

prof. zw. dr hab. Piotr Śliwiński, historyk i krytyk literatury, UAM

Zbigniew Milewski